کود ارگانیک و کود شیمیایی
چکیده مقاله
کوددهی یکی از مراحل اساسی تولید محصولات زراعی و باغی است و همچنین دارای مدل های مختلفی است که در این مطلب به تفاوت کود ارگانیک و کود شیمیایی می پردازیم.
مدت زمان مطالعه: 7 دقیقه
یک نوع تغذیه برای گیاهان که حاوی مواد معدنی، مواد آلی، بیولوژیک و دارای عناصر غذایی می باشد، کود نام دارد. کودها باعث بالا رفتن حاصلخیزی خاک، افزایش عملکرد کمی و کیفی محصول و همچنین درمان بیماری های مختلف در گیاهان می شوند. کودها می توانند منشاء طبیعی و یا شیمیایی داشته باشند. تفاوت کود ارگانیک و کود شیمیایی را در این مقاله با ما دنبال کنید.
طبقه بندی کودها
- کود شیمیایی
- کود آلی یا ارگانیک
- کود بیولوژیک یا زیستی
- کودهای شیمیایی
برخی از کودهای شیمیایی جز عناصر پر مصرف گیاه یا (ماکرو المنت) و برخی دیگر جز عناصر کم مصرف گیاه یا (میکرو المنت) می باشند.
عناصر پر مصرف (ماکرو) شامل: ازت، پتاس، کلسیم، فسفر، گوگرد و منزیم می باشد.
عناصر کم مصرف (میکرو) شامل: آهن، منگنز، مس، روی، بر و مولیبدن می باشد.
به هر کدام از کودهایی که مجموع این عناصر ذکر شده را به نسبت متناسب دارا باشد، اصطلاحاً کود کامل می گویند. تمام گیاهان مختلف با توجه به نیازهایشان و بر حسب نتایج آزمایش خاک و برگ به این کودها نیازمند خواهند بود. پس کودها نقش اساسی و حیاتی را در زندگی اکثریت گیاهان ایفا می کنند. باید گفت که شناختن انواع کودهای شیمیایی قبل از انتخاب و مصرف آن ها از اهمیت ویژه و مهمی برخوردار است. چرا که ترکیب شیمیایی و درصد خلوص کودهای مختلف با یکدیگر بسیار متفاوت اند و این تفاوت ها بر مورد مصرف، نحوه پخش، زمان کوددهی و اثر بخشی کودها تأثیر مهمی دارند.
کودهای آلی یا ارگانیک
به کودهایی که منشاء طبیعی دارند، کود ارگانیک گفته می شود. این کودها از منابع طبیعی، جلبک های دریایی، زغال سنگ، فضولات حیوانی، بقایای گیاهان و … تهیه می شوند. کودهای آلی از تنوع زیادی برخوردار هستند و از مهم ترین آن ها می توان به کودهای حیوانی، کمپوست ورمی و مواد هیومیکی اشاره کرد. امروزه به دلیل ارگانیک بودن این نوع کودها، مصرف آن ها بیشتر از کودهای شیمیایی شده است. توجه داشته باشید که این کودها را حتی خودتان هم می توانید تهیه کنید، چون که به تجهیزات خاصی احتیاج ندارند.
دلیل نام گذاری شدن کودهای ارگانیک چیست؟
این نوع کودها از یک موجود زنده مانند گیاه، حیوان و یا ترکیبی از هر دو و یا فرآورده های جانبی آن ها یعنی کودهای حیوانی، کمپوست و … مشتق شده اند. لذا ترکیب اجزای تشکیل دهنده کودهای آلی به صورت آمیخته و درهم می باشد و تمامی اجزای تشکیل دهنده این نوع گیاهان، مواد غذایی مورد نیاز برای گیاهان می باشند و دلیل نامگذاری کردن این نوع کودها نیز همین موضوع می باشد.
آیا کود طبیعی و کود ارگانیک یکی هستند؟
در جواب این سوال تا حدودی هم می توان گفت بله و هم خیر. در واقع نباید به اشتباه دو مفهوم طبیعی و ارگانیک را در یک جایگاه و مفهوم در نظر گرفت؛ اما در حال حاضر به هر کودی که از طریق مواد شیمیایی تولید نشده باشد و طبیعی باشد، کود ارگانیک گفته می شود. کود ارگانیک نیز طبیعی بوده و متشکل از مواد آلی بر پایه کربن است که از مواد زنده و یا پیشتر زنده به دست آمده است. این مواد شامل: فضولات حیوانی، پسماندهای گیاهی و دیگر فرآورده های متعدد ارگانیسم های زنده موجود در طبیعت می باشد.
عملکرد کودهای ارگانیک و کودهای شیمیایی روی گیاهان
کودهای ارگانیک: کودهای ارگانیک موادی را که خود از طبیعت دریافت کرده است را به خاک و گیاه بر می گرداند. این نوع کودها هم برای خاک و هم گیاه، خاصیت اصلاح کنندگی دارد. کودهای ارگانیک در خاک نفوذ کرده و به تدریج به ریشه و ساقه گیاه راه پیدا می کند. خاک هایی که با این نوع کود تغذیه می کنند، ساختار منظمی پیدا می کنند و مجهز به نوعی تهویه طبیعی می شوند.
کودهای شیمیایی: همان گونه که مشخص است، کودهای شیمیایی به صورت غیر مصنوعی از عناصر غیر طبیعی ساخته می شوند و از قابلیت انحلال پذیری بالایی برخوردار هستند. عملکرد کودهای شیمیایی به محض استفاده کردن از آن ها تغییراتی را بر روی گیاه مورد نظر ایجاد می کنند. ناگفته نماند که اثرات کودهای شیمیایی فقط برای گیاه است و هیچ فایده ای برای خاک ندارد.
اثرگذاری کودهای ارگانیک و کودهای شیمیایی بر خاک
کودهای ارگانیک: این کودها برای خاک نقش تهویه را بر عهده دارند و در بافت خاک فاصله متناسبی را ایجاد می کنند؛ بنابراین خاکی که با کودهای ارگانیک تغذیه شود، اکسیژن بیشتری دریافت کرده و به همان میزان اکسیژن بیشتری را به گیاه مورد نظر می رساند. علاوه بر این ها رطوبت خاک با وجود این نوع کودها حفظ شده و به تدریج به گیاه رسانده می شود.
کودهای شیمیایی: بیشتر اوقات کودهای شیمیایی آسیب های فراوانی به خاک وارد می کنند. از جمله این آسیب ها می توان به خشک شدن خاک، نمکی شدن، ضعیف شدن و نابارور شدن خاک اشاره کرد. همچنین کودهای شیمیایی مانع نفوذ آب، هوا و نور به داخل خاک می شوند. اگر می خواهید که هنگام استفاده کردن از کودهای شیمیایی با این مشکلات مواجه نشوید، بهتر است که استفاده کردن از اسید هیومیک را در دستور کار خود قرار بدهید.
کیفیت محصولات نهایی کودهای ارگانیک و کودهای شیمیایی
کودهای ارگانیک: محصولات نهایی که حاصل کودهای ارگانیک هستند، در اتمام کار سالم و با کیفیت در دسترس قرار می گیرند. همچنین محصولاتی مانند میوه، سبزیجات، صیفی جات و … که از کودهای ارگانیک تغذیه می کنند، خوشمزه تر، خوش طعم تر و پرخاصیت به بار می آیند.
کودهای شیمیایی: اغلب مشاهده می شود که محصولاتی که برای آن ها از کودهای شیمیایی استفاده شده است، درشت تر بوده و یا ظاهر بدون عیب و نقصی را دار هستند؛ اما باید گفت که این محصولات فاقد هر گونه خاصیتی هستند. توجه داشته باشید که میوه و سبزیجات به دست آمده از کودهای شیمیایی، به سلامتی انسان آسیب وارد می کند و به نوعی عامل اصلی برای بروز برخی از بیماری ها می باشند.
سرعت اثر گذاری کود ارگانیک و کود شیمیایی
کودهای ارگانیک: سرعت اثر گذاری کودهای ارگانیک کمتر از کودهای شیمیایی می باشد. داشتن چنین قابلیتی برای کودهای ارگانیک به هیچ وجه نقص نمی شود، بلکه نوعی مزیت نیز به شمار می آید. خاک هایی با کود ارگانیک، مواد مغذی را به مرور، آهسته و پیوسته به گیاه می رسانند و همین اوامر عاملی مهم برای ماندگاری اثرات مثبت کود خواهد بود.
کودهای شیمیایی: این نوع کودها با سرعت بالایی اثر گذاری خود ا اثبات می کنند؛ اما باید گفت که اثرات کودهای شیمیایی موقتی و زود گذر است. گیاهان تغذیه شده با کودهای شیمیایی به سرعت رشد می کنند و به همین سرعت نیز خشک و پژمرده می شوند.
صرفه اقتصادی کود ارگانیک و کود شیمیایی
کودهای ارگانیک: ممکن است که کودهای ارگانیک گران به نظر برسند، اما با توجه به دلایل ثابت شده می توان گفت که این نوع کودها صرفه اقتصادی بیشتری دارند. به کارگیری کودهای ارگانیک به معنای تقویت تدریجی و متداوم خاک و گیاه می باشد؛ بنابراین بعد از استفاده کردن از این کودها، نیازی به استفاده مکرر از تقویت کننده ها و کودهای دیگری نیست. علاوه بر این ها کودهای ارگانیک دارای نقاط قوت و مزایای زیاد دیگری هستند که از جمله آن ها می توان به این موارد اشاره نمود.
- ساختار خاک را اصلاح کرده و کیفیت آن را ارتقاء می دهند.
- رطوبت خاک برای مدت زمان طولانی به کمک این کودها حفظ خواهد شد و همین موضوع سبب نرخ کاهشی مصرف آب نیز خواهد شد.
- در صورت استفاده کردن از کودهای ارگانیک، شما می توانید سالیان زیادی را از زمین های کشاورزی و یا باغات خود استفاده بهینه نمایید.
- باردهی گیاهان و سود آوری اقتصادی با استفاده از کودهای ارگانیک بیشتر و بهتر خواهد بود.
کودهای شیمیایی: همیشه قیمت کم و ارزان تر ملاک مهم برای خریدن بعضی از کودها نمی باشد. شاید کودهای شیمیایی به نسبت کودهای ارگانیک از قیمت کمتری برخوردار باشد؛ اما باید بدانید که استفاده مکرر و دائم از کودهای شیمیایی، خسارات و آسیب های جبران ناپذیری را به صنعت کشاورزی، کسب و کار باغداران و مزرعه داران وارد می سازد.
سخن پایانی
به اتمام تفاوت کود ارگانیک و کود شیمیایی رسیدیم، امیدواریم که مصرف کنندگان از این نوع کودها، بتوانند به خوبی و درستی استفاده کنند و بهترین و به صرفه ترین کودها را با توجه به نکات مهم ذکر شده در این مقاله انتخاب نمایند. با انتخاب کودهای مناسب و طبیعی، شما می توانید یک سرمایه دراز مدت را در خصوص زمین کشاورزی و یا باغ میوه های خود انجام بدهید. پس با انتخابی درست و عاقلانه ثمر بخشی خاک و کسب و کار زندگی خود را رونق ببخشید. با تشکر از همراهی شما
