کاشت یونجه و فوت و فن آن
چکیده مقاله
یونجه جزء یکی از مهم ترین علوفه های شناخته شده در کل جهان می باشد. این گیاه به عنوان مواد غذایی نیز مصرف می شود. فوت و فن اساسی کاشت یونجه را در این مقاله با ما دنبال کنید.
مدت زمان مطالعه: 8 دقیقه
یونجه چیست؟
یونجه گیاهی است علفی و چند ساله که دارای ریشه راست و مستقیم است و گاهی وقت ها ارتفاع آن به یک متر نیز می رسد. برگ های یونجه از سه برگچه تشکیل شده اند، که این برگچه ها نوک تیز، سبز رنگ و بیضی شکل هستند. گل های یونجه نیز به رنگ بنفش تیره و یا آبی روشن می باشند. همچنین گیاه یونجه ریشه های عمیقی دارد، که بعضی وقت ها ریشه های این گیاه تا سه متر به زیر زمین نفوذ می کند. بنابراین یونجه را منبع ویتامین ها و مواد معدنی می دانند، چون یونجه این مواد را به طور طبیعی از خاک می گیرد.
مراحل کاشت یونجه
- زمان مناسب برای کشت یونجه
- آماده سازی زمین برای کاشت یونجه
- عمق و روش کاشت یونجه
- انتخاب محل مناسب برای کاشت
- خاک مناسب برای کشت
- آبیاری کردن یونجه
- کوددهی گیاه یونجه
- آفات و بیماری های یونجه
- برداشت یونجه
زمان مناسب برای کشت یونجه
زمان و فصل مناسب برای کاشت یونجه بهار تا تابستان می باشد. زمانی که خاک دمای مناسب برای رشد این گیاه را دارد. اما در کل کاشت یونجه در فصل بهار رواج بیشتری دارد. همچنین بهترین رشد این گیاه در طیف دمایی 22 -24 درجه سانتی گراد می باشد. لازم است بدانید که رشد یونجه در دمای کمتر از یک درجه سانتی گراد به کل متوقف خواهد شد.
آماده سازی زمین برای کاشت یونجه
برای کاشت این گیاه چند ساله، باید با زدن شخم عمیق، دیسک و لولر بستر کاشت زمین را آماده کنید. در کل باید گفت که این گیاه به راحتی پرورش می یابد و تقریبا با هر خاکی سازگار است و می تواند طیف گسترده ای از شرایط رشد را متحمل شود. توجه داشته باشید که پیش از کاشت بذر یونجه، باید بستر آن را عاری از علف های هرز سازید و خاک باغچه یا زمین مرطوب نگهداری شود. خاک های خوب و حاصل خیز با کلسیم کافی برای یونجه مناسب است. مرطوب بودن خاک در کشت یونجه به بذرها کمک می کند، تا رطوبت را حفظ کنند و از خشک شدن ریشه های جوان جلوگیری کنند. نکته مهمی که باید به آن توجه ویژه ای داشته باشید، این است که یونجه معمولا از کمبود فسفر رنج می برد و با کمبود آن می تواند با رشدی کم باقی بماند و برگ های آن به رنگ سبز تیره یا آبی در بیایند. پس در این خصوص مواظب گیاه پر خاصیت تان باشید.
عمق و روش کاشت یونجه
عمق مناسب برای کاشت بذر این گیاه، حدود 1 الی 2 سانتیمتر می باشد. البته با توجه به نوع خاک، عمق کاشت می تواند تغییر پیدا کند. توجه کنید که در خاک های رسی و سنگین، عمق کاشت کمتر است و در خاک های شنی و سبک عمق کاشت، کمی بیشتر در نظر گرفته می شود. بذر پاشی یونجه به دو روش: دست پاش و استفاده از ماشین های بذر افشان صورت می گیرد. یکی از نکات بسیار مهم در خصوص بذرکاری یونجه این است، که باید بذرها به طور یکنواخت در سطح زمین پخش شوند و به اندازه کافی با خاک پوشیده گردند.
انتخاب محل مناسب برای کاشت
از اقدام های مهم و اولیه فوت و فن کاشت یونجه، پیدا کردن و انتخاب محل مناسب برای کشت این گیاه می باشد. چرا که شرایط محل مناسب می تواند عملکرد و رشد گیاه را تحت تاثیر قرار بدهد. در انتخاب محل برای زراعت یونجه همیشه بایستی در نظر داشت که مناسب ترین محل برای کشت این نوع گیاه، محلی است که بیشترین عملکرد و بالاترین کیفیت علوفه در آن تولید می شود.
خاک مناسب برای کشت
علوفه یونجه مقاومت خوبی در برابر شوری دارد، اما باید بدانید که گیاه جوان در برابر شوری بستر بسیار حساس می باشد. توجه کنید که بذر یونجه را نباید در خاک هایی که دارای زهکشی مناسب نیستند بکارید. چرا که عمل تهویه هوا در این خاک ها صورت نمی گیرد و به تدریج گیاه پژمرده خواهد شد. بهترین خاک برای بستر این گیاه خاک های لومی و شنی، همراه با پرلیت و پیت ماس است. گیاه یونجه در این خاک ها می تواند، عملکرد رشد خوبی را از خود نشان دهد. در کل باید گفت که خاک یونجه باید دارای تراکم سبک و استاندارد باشد، تا ریشه جای کافی برای رشد و نمو داشته باشد. همچنین PH مناسب برای رشد یونجه 5 تا 6/8 است.
آبیاری کردن یونجه
یونجه برای رشد بهتر به آب زیادی نیاز دارد، اما توجه کنید که غرقابی شدن این گیاه را در آب اصلا توصیه نمی کنیم. در کل استفاده کردن از آبیاری بارانی، بهترین روش برای آبدهی یونجه می باشد. دقت کنید که پس از کاشت یونجه باید به فاصله شش روز یک بار گیاه را آبیاری نمایید. بعد از آن بر اساس نوع بافت خاک، شرایط آب و هوایی و الی مرحله فیزولوژیکی رشد، میزان آبیاری را به 7 الی 12 روز یک بار ادامه دهید. توجه کنید که خاک یونجه همیشه باید مرطوب باشد و نباید به طور کل خشک شود.
کوددهی گیاه یونجه
بر اساس آزمون خاک، میزان کود مورد نیاز و روش مصرف کود شیمیایی در زراعت یونجه تعیین می گردد. کودهای شیمیایی مناسب برای کاشت یونجه، شامل فسفات، ازت، سولفات پتاسیم، گوگرد و ریز مغذی ها می باشد، که باید قبل از کشت مصرف شوند. با توجه به این که یونجه قادر به تثبیت ازت هوا توسط باکتری های موجود در گره های ریشه می باشد، مصرف 25 کیلوگرم ازت خالص در هر هکتار قبل از کاشت در هنگام آماده سازی زمین توصیه می گردد. همچنین در خصوص این که اثرات مفید کودهای پتاسیمی بر خصوصیات کمی و کیفی یونجه و برابری نیاز غذایی یونجه به عناصر ازت و پتاسیم، مصرف این کودها در صورت تایید کارشناس الزامی می باشد. بهتر است که برخی از کودهای شیمیایی را با توجه به تایید و نظر کارشناس مربوطه برای علوفه یونجه استفاده نمایید. شایان ذکر است که نور مناسب و آبیاری کافی جزء کودهایی کاملا طبیعی، برای رشد هر چه بهتر یونجه به شمار می روند.
آفات و بیماری های یونجه
بیماری هایی مانند پژمردگی باکتریایی، کپک پودری، لکه برگی و … جزء آفات یونجه هستند و می توانند برگ ها را زرد و ریشه ها را پوسانده و منجر به مرگ گیاه شوند. همچنین آفاتی دیگر مانند شته ها برخی اوقات باعث نابودی یونجه خواهند شد.
برداشت یونجه
اولین برداشتی که می توان از یونجه داشت حدود 70 الی 80 روز پس از جوانه زنی بذر می باشد. من بعد می توانید بعد از هر 50 روز یک بار یونجه را برداشت کرد. البته این قضیه نیز می تواند بسته به مناطق و شرایط آب و هوایی متفاوت باشد. در برخی از مناطق تا اواخر آذر ماه نیز برداشت یونجه ادامه دارد. همچنین برداشت یونجه گاهی وقت ها تا چهار سال امکان پذیر می باشد. علاوه بر این موارد، یونجه را می توان در زمان اواخر جوانه زدن و پیش از شکوفه برداشت کرد. این امر سبب می شود که بدون کاهش سطح کیفیت یونجه، از آن استفاده کرد.
مراحل کاشت بذر یونجه در گلدان
برای انجام این کار لازم است که در یک گلدان بزرگ، عمیق، تمیز همراه با خاکی غنی و سبک اقدام به کاشت بذر یونجه نمایید. دقت نمایید که خاک یونجه باید عاری از هرگونه آلودگی و موارد اضافی باشد. گلدان انتخابی شما از اهمیت ویژه ای برخوردار است، لذا باید با دقت کامل آن را انتخاب کنید. این گلدان باید به اندازه 30 سانتی متر عمیق باشد و زهکشی خوبی داشته باشد، تا ریشه گیاه پوسیده و غرق در آب نشود.
قبل از عمل کاشت بهتر است که گلدان تان را با دقت کامل شستشو دهید و آن را کاملا تمیز نمایید، تا گیاه شما از هر گونه خطر و آفت به دور باشد. می توانید برای آسان تر شدن کارتان بذرها را به مدت 24 ساعت در آب بخیسانید.
بعد از انجام این مراحل گلدان را بیاورید و آن را از خاک مناسب که در بالا به آن اشاره کردیم پر کنید، سپس روی سطوح خاک شیارهایی به عمق دو سانتی متر و به فاصله 10 الی 15 سانتی متر ایجاد کنید و سپس بذرها را درون شیارها بکارید. بعد از انجام این مرحله روی بذرها را با خاک نرم بپوشانید و سپس با اسپری آبپاش سطح خاک را مرطوب کنید. گلدان آماده شده را در مکانی آفتابی قرار بدهید و از آب دادن به آن غافل نشوید. زیرا یونجه به آبیاری منظم و زیادی برای رشد هر چه بهترش نیاز دارد. خاک یونجه نباید هرگز خشک باشد و یا این که هنگام آبیاری غرق در آب شود. یونجه شما معمولا دو تا سه هفته پس از کاشت اولین جوانه های خود را شکوفا می کند.
توجه داشته باشید که دمای محیطی مناسب برای گیاه یونجه در حدود 21 تا 32 درجه سانتی گراد است. در صورت دیده شدن گیاهی ضعیف در گلدان، بهتر است که به هرس کردن آن بپردازید.
زمانی که زیر یونجه ها زرد شد و یا رشد آن ها متوقف شد، این بدان معناست که یونجه شما آماده برداشت است.
سخن پایانی
اگر به کاشت گیاهان و کشاورزی علاقه مند باشید و پی به خواص دارویی گیاه یونجه برده باشید، قطعا کاشت این گیاه پر خواص را برای خود مد نظر قرار می دهید. در آخر خواستیم کوتاه و مختصر بگوییم که این گیاه بومی، در آب و هوای معتدل و گرم به راحتی رشد کرده و به عنوان علوفه دام پرورش می یابد. به علاوه بسیاری از مواد مغذی در این گیاه یافت می شوند، که برای سلامت انسان جایگاه ویژه ای دارند. یونجه به سم زدایی مجاری ادراری، تصفیه خون و کبد، همچنین به حفظ محیط قلیایی بدن کمک خاصی می کند.
