شته ها حشرات کوچکی هستند، که گاهی در حال پرواز و گاهی نیز بدون بال بر زیر و روی برگ ها پیدا می شوند. شته ها از راه مکیدن شیره گیاهی آسیب می رسانند و با ترشح عسلک، محیط خوبی برای فعالیت قارچ ( فوماژین ) فراهم می آورند. به علاوه این حشرات کوچک، عامل انتقال بیماری های ویروسی خطرناکی نیز می باشند. در مناطق مختلف کشور، شته های گوناگونی وجود دارند، که ما در این مقاله می خواهیم به معرفی آن ها بپردازیم و راه های مبارزه با شته ها را در اختیار شما قرار بدهیم. پس جایی نرید و تا آخر مقاله با ما یار باشید.
انواع شته ها و مبارزه با آن
- شته سبز مرکبات یا اسپیرده (Aphis Spiraecola Patch)
- شته سبز هلو (Mysus Persicae Sulz)
- شته جالیز (Aphis Gossypii Glov)
- شته سیاه مرکبات (Toxoptera aurantii)
- شته قهوه ای مرکبات (Aphis Bidentis Theob)
- شته سیاه باقلا (Aphis Fabae Scop)
- شته سیب زمینی (Macrosiphum Solonifolii)
- شته سیاه شبدر (Aphis Medicaginis Koch)
- شته پیچک (Mysus Convoluli)
شته سبز مرکبات یا اسپیرده ( Aphis Spiraecola Patch )
یکی از مهم ترین آفات مرکبات در نقاط مختلف جهان، شته اسپیره می باشد. مهم ترین آثار خسارتی که این شته بر جای می گذارد، پیچیدگی برگ در سرشاخه های جوان و برگ های تازه رشد کرده می باشد. به طور معمول شته ها در سطح زیرین برگ مشاهده می شوند. برگ های آلوده توسط شته ها، حالت شاداب و چرب خود را از دست می دهند و شاخه های آلوده نیز اغلب کوتاه و پیچیده می شوند. درختان جوان از این نوع آفت، خسارت شدید می بینند و رشد آن ها به شدت متوقف می شود. این آفت وقتی با تراکم زیاد باشد، باعث ریزش گل و میوه های کوچک نیز می گردد. همچنین شته سبز باعث تغییر شکل میوه ها نیز می شود.
شته سبز هلو ( Mysus Persicae Sulz)
این نوع شته بر روی گونه های متعددی از گیاهان علفی، درختان و درختچه ها دیده می شود و از نظر انتقال بیماری های ویروسی اهمیت فوق العاده ای دارند. شته سبز هلو در اغلب نقاط مرکبات خیز دنیا به چشم می خورد و ممکن است در هر زمانی از سال وجود داشته باشد. حشرات ماده به طول 2/1 میلمیتر، بدون بال به رنگ سبز روشن می باشند. ولی نوع بالدار کامل این شته ها، سیاه رنگند و در سطح پشتی شکم لکه های سیاه دیده می شود، که آن را از شته اسپیره متمایز می سازد. این شته به وسیله توبرکول های کاملا برآمده در کناره های داخلی شاخک ها، از گونه های دیگر متمایز است. به علاوه در این گونه، کرنیکول ها نزدیک به انتها متورم است. شته سبز هلو، زمستان را به صورت تخم روی سرشاخه و تنه درختان میزبان سپری می کند و در بهار نیز با باز شدن غنچه های مرکبات، تخم ها به خوشه نزدیک شده و شته های جوان سبز هلو از برگ ها تغذیه می کنند. شته های بالغ نیز از شیره سرشاخه ها و برگ های جوان تغذیه نموده و باعث پیچیدگی برگ ها می شوند. در واقع شته سبز هلو روی درختان هلو، مرکبات، گوجه، سیب، آلو، زردآلو و برخی از گیاهان زراعی از جمله سیب زمینی، چغندر، رازک، گل کلم، کلم پیچ و گونه های مختلف غلات خسارت وارد می کند.
شته جالیز ( Aphis Gossypii Glov )
مشخصات ظاهری و زیست شناسی این حشره، از کوچکترین شته های مرکبات است و طول آن به ندرت از 1/5 میلیمتر تجاوز می کند. شته جالیز روی عده زیادی از گیاهان مختلف از جمله خیار و گوجه فرنگی در فضای باز و گلخانه ها مشاهده می شود و بر روی درختان مرکبات نیز به فراوانی دیده می شود. خسارت این شته به میزان شته سبز مرکبات نمی باشد، ولی در بعضی موارد خسارت آن قابل توجه است. این حشرات شیره گیاه را می مکند و باعث ضعیف و پیچیدگی برگ ها می شوند. جالیزها پشت برگ ها، جوانه ها و برگ های جوان را برای تغذیه خود ترجیح می دهند. همچنین شته های جالیز، رشد طبیعی گیاه را مختل و کند می سازند و گیاهان آلوده، به پیچیدگی برگ ها و ریزش گل ها دچار می شوند. شته جالیز بر روی مرکبات اغلب به رنگ خاکستری تیره یا سیاه مات دیده می شود. به همین علت، تشخیص دادن آن می تواند سخت باشد. به علاوه این آفت در مناطق مرکبات خیز در تمام مدت سال حالت غیر جنسی دارد و در طی سال ممکن است تا 6 نسل از خود را به وجود بیاورد.
شته سیاه مرکبات ( Toxoptera aurantii )
شته سیاه مرکبات در اکثر نواحی مرکبات خیز جهان وجود دارد و کم و بیش در باغ های مرکبات خسارت به وجود می آورد. حشره کامل این نوع آفت، به رنگ سیاه مات یا سیاه براق، گاهی متمایل به رنگ ارغوانی می باشد، که طول آن حدود 1 تا 2 میلیمتر است. این شته ها شیره گیاهی درختان مرکبات را می مکند و با تغذیه از شیره اندام برگ و جوانه گل، موجب ضعیف شدن درخت و پیچیدگی برگ ها می شوند. این شته ها با تغذیه از شیره گیاهی، می توانند موجب انتقال بیماری ویروس ترستزا از درختان آلوده به درختان سالم مرکبات شود.
شته قهوه ای مرکبات ( Aphis Bidentis Theob )
یکی از آفات مهم در مرکبات و درختان میوه سیب، شته قهوه مرکبات است که ناقل بیماری تریستزا در مرکبات است. این شته ها به جوانه ها، برگ و سرشاخه های جوان خسارت می زند.
شته سیاه باقلا ( Aphis Fabae Scop )
شته سیاه باقلا به فراوانی روی گیاهان مختلف دیده می شوند و رنگ سیاهی به اندازه 8/1 میلیمتر دارند. این شته حشره ای دو میزبانه می باشد. یعنی زمستان را روی شمشاد Evonymus و Rumex و بهار را روی انواع گیاهان به سر می برد. این نوع از شته نیز ندرتا روی درختان مرکبات دیده می شوند و بهترین وسیله تشخیص دادن این شته ها، داشتن کرنیکول های بلند و مخروطی با دم مخروطی شکل می باشد، که در دو طرف موهای بلند و پر پشت دارد.
شته سیب زمینی ( Macrosiphum Solonifolii )
این شته ها اندامی به نسبت درشت یعنی 3/3 میلیمتر دارند. شته سیب زمینی به رنگ سبز کمرنگ و یا صورتی است. بهترین راهی که بتوانید این شته ها را تشخیص دهید، رنگ و شکل کرنیکول آن هاست. زیان شته سیب زمینی بر روی درختان مرکبات، به ندرت اهمیت اقتصادی می یابد.
شته سیاه شبدر ( Aphis Medicaginis Koch)
شته سیاه شبدر، شته هایی به رنگ سیاه براق به طول 3/1 میلیمتر می باشند. در این گونه پاها و نیمه اول شاخک ها سفید یا زرد روشن است.
شته پیچک ( Mysus Convoluli )
این شته گاهی بر روی مرکبات به چشم می خورد و خسارت چندان جدی وارد نمی کند. شته های پیچک کم و بیش درشت یعنی 2/8 میلیمتر هستند. فرم بدون بال آن ها به رنگ سبز روشن و نوع بال دارشان کاملا سیاه رنگ می باشند.
راه های مبارزه کردن با انواع شته ها
- مبارزه بیولوژیکی با شته ها
- مبارزه شیمیایی با شته ها
استفاده کردن از حشرات مبارز
شته ها دشمنان طبیعی زیادی دارند، که یک راه بسیار موثر در کنترل آن ها استفاده کردن از همین دشمنان است. این حشرات انواع مختلفی از کفشدوزک ها و نوعی از زنبورها هستند. کفشدوزک ها با تغذیه مستقیم از شته ها میزان بسیار زیادی از آن ها را در طول هفته از بین می برند و زنبورها نیز با تخم ریزی در بدن شته ها، باعث از بین رفتن تدریجی این حشرات می شوند. به علاوه کاشتن گیاهانی مانند نعنا، رازیانه، شوید، بومادران و قاصدک شته ها را از اطراف شما دور می کند. توجه کنید، که استفاده کردن از تله ها و کارت های زرد نیز در کنترل بیولوژیکی این آفات موثر می باشند.
به کار بردن عصاره ها
تمامی خانواده هایی که مربوط به سیر هستند، از جمله پیاز، پیازچه و خود سیر دارای مواد شیمیایی هستند، که باعث طعم تیز و بوی تند آن ها می باشد. شما با استفاده از همین مواد، شته ها را از روی گیاهان خود دور کنید. برای انجام این کار مقدار 120 گرم سیر یا پیاز را همراه با دو قاشق غذاخوری روغن گیاهی و 20 گرم پودر صابون را در یک لیتر و نیم آب مخلوط کرده و بعد از گذشت 2 روز این محلول را صاف کرده و آن را در اطراف شته ها اسپری کنید، تا شاهد از بین رفتنشان شوید.
مبارزه شیمیایی با شته ها
بهترین زمان مبارزه شیمیایی با شته ها اوایل اردیبهشت تا آخر مرداد، همزمان با ظهور برگ های جوان و شکوفه هاست. مبارزه شیمیایی با شته کش ها اختصاصی به حالت مه پاش و با فشار کم، جهت جلوگیری از ریزش گل ها صورت می گیرد و در صورت بروز آلودگی مجدد، دو هفته بعد سم پاشی تکرار می شود. لازم است بدانید، که جمعیت شته ها در آخر بهار و اول تابستان به دلیل بالا رفتن درجه حرارت دما، خود به خود از بین می روند.
کلام آخر از مقاله
انواع شته ها و مبارزه با آن ها در مطالب فوق بیان شد و تا حدودی به ویژگی شته ها و خساراتی که وارد می کنند، اشاره شد. امیدواریم که به کمک این مقاله، با شته ها تا حد زیادی آشنا شوید و راه های مبارزه کردن با آن ها را فرا بگیرید.
مدیران سایت در اسرع وقت نظر شما را درج می کنند. در صورت سوالی بودن مطلب شما، به آن به نحو احسنت پاسخ داده خواهد شد.